1982ko Foruaren Hobekuntzak barne hartu zuen Estatuko mendien titulartasuna Nafarroara transferitzeko aukera, eta hori bost urte geroago gauzatu zen, otsailaren 27ko 334/1987 Errege Dekretuaren bidez; beraz, data horretatik aurrera, Aralar mendia, Estatuko gainerako mendiak bezala, Nafarroarenak izatera igaro ziren, baina kasu honetan zur, ikatz eta egur zortasun handiak zituzten. Aralarko Batasuneko herritarrek, antzina-antzinatik baliatzen baitituzte, 1905eko ekainaren 16ko eta azaroaren 15eko Errege Ordenantzetan ezarritako oinarriek araututako dokumentu zaharretan oinarrituta. Aprobetxamendu arrunt gehienak RENFEri esleitu zitzaizkion. Artzaintza askea da mendi osoan eta urte osoan zehar mota guztietako abereentzat, akerra izan ezik. 

Muga bakarra hesiak dira, zuhaitz gazteekin alanbratutako eremuak, eta aziendak ez ditu hondatu behar. Realengoan, azken mendean, bateragarri egin dira basogintzako, larreetako eta aisialdiko erabilerak. Bisitari asko ditu, eta, beraz, leku pribilegiatua du basogintzaren helburuak eta baso-zientziak jendeari erakusteko.

 

https://www.sanmigueldearalar.org/eu/aralar-mendilerroa/aralar-mendia-edo-realengo-mendia/